Dinsdag 12 februari 2008
In de gemeenschapsruimte van de basisscholen in Deinum wordt postuum de Yad Vashem uitgereikt aan:
de heer Rienk Johannes Sybrandi en
mevrouw Botje Sybrandi-Bruinsma
Yad Vashem is een onderzoeksinstituut, opgericht 5 jaar na de stichting van de staat Israël en één van de taken van Yad Vashem is het eren van niet-joden die in de nazi-tijd uit humanitaire overwegingen, belangeloos en met gevaar voor eigen leven joodse mensen hebben beschermd en gered.
Aan hen wordt tijdens een plechtige ceremonie de titel ‘Rechtvaardige onder de volkeren’ verleend.
Rienk en Botje Sybrandi woonden op boerderij Steenwijk, nu Heechhiemsreed 3 in Deinum met 4 jonge kinderen.
In de nazi-tijd gaven zij onderdak aan opgejaagde joodse mensen, eerst een ouder echtpaar en later kwam Marcel Leiser, een joodse jongeman, voor langere tijd bij hen.
Zijn onderduiknaam was Jaap van der Loo en hielp mee op de boerderij. Op de boerderij leek hij veilig, je kon immers van verre mensen aan zien komen, maar hij werd verraden.
Op 28 sept. 1944 werd hij ’s nachts van zijn bed gelicht en overgebracht naar het Huis van Bewaring in Leeuwarden. Samen met nog twee mannen werd hij 12 oktober gefusilleerd als vergelding voor een poging tot sabotage door het verzet aan het spoor bij Wolvega.
Dat ze niets konden doen om hem te redden vonden Rienk en Botje erg moeilijk.
Op 4 mei 1981 is op de fusilladeplaats in Nijeholtwolde een herdenkingsmonument geplaatst en ieder jaar op 4 mei vindt daar een herdenking plaats. Tot zijn dood in 1991 was Rienk Sybrandi daar altijd aanwezig en nu zorgen zijn kinderen er voor dat er altijd iemand van de familie Sybrandi aanwezig is.
Marcel Leiser lag eerst begraven op de openbare begraafplaats in Wolvega maar is in 1983 herbegraven op de joodse begraafplaats in Leeuwarden.
Aan de uitreiking van een Yad Vashem onderscheiding gaat een hele voorbereiding aan vooraf. Deze organisatie was in handen van mevr. I. Stuiver uit Amsterdam. Je kon merken dat zij dit vaker had gedaan en ook de kinderen luisterden vol aandacht naar haar.
Met het lied “goed en kwaad”, gezongen door de kinderen van de groepen 7 en 8 van de beide basisscholen begon de plechtigheid. Daarna sprak de heer G. van der Veen, directeur van CBS De Rank een welkomstwoord. Hij zei ook hoe belangrijk het is dat de jeugd weet wat er in de oorlogstijd is gebeurd. Johannes Sybrandi is ook een aantal keren op de school geweest om er over te vertellen. De ambassade van Israël kiest ook graag voor een school als ergens de titel ‘Rechtvaardige onder de Volkeren” wordt verleend. De kinderen, onder leiding van juf Sjoukje Beeksma, hadden ook in Deinum een grote rol deze morgen; een vertelling aan de hand van zelfgemaakte posters, een voordracht door Job Bakker, waarbij de kinderen tekeningen toonden en een muzikale afsluiting.
Toespraken waren er van mevr. G. van Delft-Jaarsma, burgemeester van Menaldumadeel en de heer J.H.Levy, officieel vertegenwoordiger van de Ambassade van Israël. De kinderen luisteren doodstil naar hem als hij zegt: “Blijf de moed van jullie onderscheiden dorpsgenoten herinneren en onthoud: je kunt zelf het verschil maken, een wezenlijk verschil”.
Na de toespraak van de heer Levy, nemen de twee oudste kinderen van Rienk en Botje Sybrandi de onderscheiding in ontvangst, Janny Rodenhuis-Sybrandi en Johannes Sybrandi.
Een medaille en voor alle kinderen en certificaat.
De namen van Rienk en Botje Sybrandi zullen voor altijd gebeiteld staan in de Eremuur van Yad Vashem te Jeruzalem.
Er worden nog enkele woorden gesproken door Janny Rodenhuis-Sybrandi, Johannes Sybrandi en door Paul Denekamp, als afgevaardigde van de familie van Marcel Leiser.
